نکاتی که پیش از خرید دستگاه اکسیژن ساز باید بدانید
این روزها که تمام دنیا و مخصوصا کشور ما هنوز درگیر پاندمیک کووید- ۱۹ هستیم، نیاز به خرید دستگاه اکسیژن ساز بیش از پیش احساس می‌شود. این دستگاه یکی از ضروری‌ترین تجهیزات موردنیاز بیماران کرونایی است. به همین دلیل این مطلب را به نکات مهم در خرید دستگاه اکسیژن ساز اختصاص داده‌ایم.
دستگاه اکسیژن ساز چه کاری انجام می‌دهد؟
ازآنجاکه ویروس کووید- ۱۹ به سیستم تنفسی بیماران حمله می‌کند، باید راهی برای تأمین اکسیژن با غلظت بالا برای این بیماران وجود داشته باشد تا بتوانند آسان‌تر نفس بکشند. دستگاه اکسیژن ساز ایمن‌ترین و مفیدترین دستگاه تولید اکسیژن است. این دستگاه با جمع‌آوری و مکش هوای محیط و فیلتر‌کردن سریع آن اکسیژن با درجه خلوص ۹۰ تا ۹۵ درصد فراهم می‌کند.
این دستگاه دو لایه غربالگر دارد که همزمان با هم کار می‌کنند. یکی از آنها از ماده‌ای بلوری به نام زئولیت ساخته شده و نیتروژن را از هوا جدا می‌کند و دیگری اکسیژن را درون سیلندر آزاد می‌کند. این حلقه بی‌وقفه تکرار می‌شود و اکسیژن خالص را به بیمار ارائه می‌دهد. شیر فشار هم دارد که میزان اکسیژن را از ۵ تا ۱۰ لیتر بسته به ظرفیت دستگاه، تنظیم می‌کند. اکسیژن فشرده غلیظ از طریق لوله بینی یا ماسک اکسیژن به بیمار می‌رسد.
اگر سطح اکسیژن خون پایین باشد، بسیار خطرناک است. پایین‌آمدن سطح اکسیژن خون از حد مجاز، باعث می‌شود بیمار نتواند به‌خوبی نفس بکشد و احساس خستگی و گیجی به او دست می‌دهد. این مشکل مستقیما بر توانایی تصمیم‌گیری و عملکرد ارگان‌های حیاتی بدن ازجمله مغز و قلب تأثیر می‌گذارد و به آنها آسیب می‌رساند.
در این شرایط یک دستگاه اکسیژن ساز می‌تواند کمک بزرگی باشد، حتی اگر به‌صورت موقت به بیمار کمک کند تا نفس بکشد و به بیمارستان برسد.
چه نکاتی را پیش از خرید دستگاه اکسیژن ساز باید بدانیم؟
نوع دستگاه اکسیژن ساز
دو نوع دستگاه اکسیژن ساز داریم:
جریان مداوم: این دستگاه در هر دقیقه جریان یکنواختی از اکسیژن را تأمین می‌کند و تا خاموش نشود به کارش ادامه می‌دهد.
دوز پالس: این دستگاه‌ها نسبتا هوشمند هستند و قادرند الگوی تنفس بیمار را تشخیص داده و با استنشاق بیمار اکسیژن آزاد کنند. میزان اکسیژن آزادشده در این دستگاه‌ها در دقیقه متفاوت است.
دستگاه اکسیژن ساز چه تفاوتی با کپسول اکسیژن و LMO دارد؟
کپسول اکسیژن و دستگاه اکسیژن مایع LMO بسیار بزرگ هستند و حمل آنها بسیار مشکل است. درست است که قیمت دستگاه اکسیژن ساز گران‌تر از کپسول اکسیژن است، ولی فقط یک بار برای آنها هزینه می‌کنید و دیگر نیازی به پرکردن آنها نیست.
این دستگاه ۲۴ ساعته اکسیژن را از هوای محیط شما تأمین می‌کند. تنها مشکل آنها این است که درحال‌حاضر فقط ۵ تا ۱۰ لیتر در دقیقه به بیمار اکسیژن می‌رسانند و جوابگوی بیمارانی که شرایط بحرانی دارند و باید ۴۰ تا ۴۵ لیتر در دقیقه اکسیژن دریافت کنند نخواهند بود.
نرخ اکسیژن رسانی
یکی از مهم‌ترین عواملی که باید هنگام خرید دستگاه اکسیژن ساز در نظر بگیرید، نرخ جریان یا Flow Rate آن است. این شاخص نشان می‌دهد که دستگاه، اکسیژن را با چه سرعتی به بیمار می‌رساند. این میزان برحسب لیتر در دقیقه (LPM) اندازه‌گیری می‌شود.
برخی از دستگاه‌های اکسیژن ساز نرخ جریان پایین‌تری دارند (در محدوده ۲۵۰ تا ۷۵۰ میلی‌لیتر در دقیقه) و برخی دیگر نرخ جریان بالاتری دارند (مثلا ۲ تا ۱۰ لیتر در دقیقه)، بنابراین این ویژگی در دستگاه‌های مختلف متفاوت است. بهترین کار برای اینکه بدانید کدام یک برای بیمارتان مفید است، از پزشکش سؤال کنید که بیمار شما در هر دقیقه چه قدر اکسیژن باید دریافت کند.
ظرفیت دستگاه اکسیژن ساز همیشه باید از نیاز بیمار بیشتر باشد. مثلا اگر باید به اندازه ۳.۵ لیتر در دقیقه اکسیژن دریافت کند، اکسیژن ساز ۵ لیتری برایش کافی است.
بیشترین نرخ جریان دستگاه‌های اکسیژن ساز خانگی ۱۰ لیتر در دقیقه است.
غلظت اکسیژن
اکسیژن خون نباید از ۹۰ پایین‌تر بیاید
دومین عامل مهم که اهمیت آن از اولی کمتر نیست، غلظت اکسیژن است. بعد از اینکه اکسیژن فشرده و فیلتر می‌شود، درصد مشخصی از خلوص خواهد داشت. این عامل را غلظت اکسیژن می‌نامند. سطح غلظت اکسیژن به نوع طراحی سیستم فیلترکننده اکسیژن و نیز به میزان کارآمدی سیستم غربالگر خارج‌کننده نیتروژنِ دستگاه اکسیژن ساز بستگی دارد.
مقدار غلظتی که بسیاری از دستگاه‌های اکسیژن ساز ارائه می‌دهند بین ۸۷ تا ۹۹ است. بنابراین این مقدار می‌تواند در دستگاه‌های مختلف متفاوت باشد. معمولا محصولات قوی‌تر که برای بیماران با نیاز به سرعت جریان اکسیژن بالا طراحی شده، می‌توانند غلظت بالاتری از اکسیژن را ارائه کنند. درحالی‌که دستگاه‌های سبک‌تر و قابل‌حمل، برای بیمارانی مناسب هستند که نیاز به غلظت‌های بالای اکسیژن ندارند. معمولا بهتر است غلظت ۹۳ درصد آن را تهیه کنید.
نکته مهم: غلظت اکسیژن خروجی دستگاه مهم‌تر از نرخ جریان است. دلیلش این است وقتی سطح اکسیژن خون کاهش می‌یابد، غلظت اکسیژن بیشتری برای جبران آن لازم است. بنابراین اگر سطح اکسیژن خون ۸۰ باشد و دستگاه اکسیژن ساز شما ۱۰ لیتر در دقیقه را تأمین کند، واقعا برای بیمار مفید نخواهد بود.
تعداد فیلترها
تعداد فیلترهای دستگاه را بررسی کنید. کیفیت اکسیژن خروجی دستگاه به تعداد غربال‌ها و فیلترهای آن بستگی دارد. اکسیژن تولیدی دستگاه باید از ۹۰ تا ۹۵ درصد خالص باشد.
مصرف برق دستگاه
به‌طورکلی دستگاه اکسیژن ساز از همان پریز برق که سایر دستگاه‌های لوازم خانگی به آن متصل می‌شوند استفاده می‌کند. بااین‌حال میزان انرژی مصرفی این دستگاه در مدل‌های مختلف متفاوت است.
هرچند بهتر است دستگاهی را بخرید که کمترین میزان مصرف انرژی را داشته باشد، این توصیه از یک بیمار به بیمار دیگر فرق می‌کند. معمولا دستگاه‌هایی که اکسیژن با غلظت بالاتر و نرخ جریان بیشتر فراهم می‌کنند مصرف برق بیشتری هم دارند. بنابراین ابتدا به توصیه پزشک دقت کنید و سپس با توجه به نیاز بیمار دستگاه را بخرید.
میزان شارژدهی باتری
برخی دستگاه‌های اکسیژن ساز با باتری هم کار می‌کنند که برای زمانی که برق ندارید مناسب است. با توجه به شرایط کنونی شبکه برق کشور و قطعی مداوم آن در ساعاتی از روز بهتر است سراغ دستگاه اکسیژن ساز با باتری بروید.
شارژدهی باتری این دستگاه‌ها در بهترین حالت ۲ تا ۴ است و بهتر است مدل‌هایی را انتخاب کنید که شارژدهی بیشتری دارند. معمولا بیشتر مدل‌های قابل حمل دارای باتری هستند.
قابلیت حمل
یک مدل دستگاه اکسیژن ساز چرخ‌دار، قابل حمل نیست ولی با چرخ راحت جابه‌جا می‌شود
دستگاه اکسیژن ساز در دو مدل ثابت و قابل‌حمل وجود دارد. باید ابتدا در نظر بگیرید که آیا برایتان مهم است که دستگاه را بتوان حمل کرد یا نه.
برخی از دستگاه‌ها قدرت بیشتری دارند و طوری طراحی شده‌اند که با توان بالاتری کار می‌کنند و نرخ جریان بالاتری را ارائه می‌دهند. معمولا این دستگاه‌ها بزرگ‌تر و سنگین‌تر هستند. این مدل‌ها را نمی‌توانید جابه‌جا کنید و باید در گوشه‌ای از منزل قرار دهید. اگر بیمار در حال بهبودی در منزل است می‌توانید از این دستگاه‌ها استفاده کنید، زیرا هم بزرگ است و هم اکسیژن بیشتری تأمین می‌کند. حداقل ۱۴ تا ۱۵ کیلوگرم وزن دارد و برای کارکردن باید به منبع تغذیه مستقیم یا پریز برق وصل شود.
یک‌سری دیگر قابل‌حمل یا پرتابل هستند و نهایتا ۲ تا ۴ کیلوگرم وزن دارند. اگر بیماری دارید که استفاده از این دستگاه جزو روتین درمانش است و موقتی نیست، یعنی هر جا (حتی مسافرت) می‌خواهد برود باید آن را ببرد، این مدل برایش بهتر است. این دستگاه‌های اکسیژن ساز به منبع تغذیه مستقیم نیاز ندارند و شارژی هستند. برخی از آنها چرخ دارند و راحت می‌توان آنها را حرکت داد.
البته اینها را نوعی راه‌حل موقت می‌دانند و مقدار اکسیژنی که در هر دقیقه تأمین می‌کنند محدود است. بنابراین نمی‌تواند جز برای ضرورت، برای استفاده بیماران مبتلا به کرونا مناسب باشد، زیرا معمولا ۵ لیتر در دقیقه اکسیژن فراهم می‌کنند.
صدای دستگاه
دستگاه اکسیژن ساز خانگی با مکش هوا از محیط، اکسیژن را از آن جدا می‌کند و به بیمار می‌رساند. چنین دستگاهی مسلما صداهایی تولید خواهد کرد. البته صدای آنها بسیار کم است، اما اگر از آن دسته افرادی هستید که به صدای دستگاه‌ها حساسیت دارید و عصبی می‌شوید، سعی کنید کم‌صداترین آنها را انتخاب کنید.
دستگاه‌های اکسیژن ساز می‌توانند از ۴۰ تا ۵۸ دسی‌بل صدا تولید کنند. ۴۰ دسی‌بل معادل صدای پرنده یا محیط یک کتابخانه استاندارد است. از آن طرف، ۶۰ دسی‌بل معادل صدای یک مکالمه از فاصله نزدیک یا صدای جریان هوای کولر روشن است.
گارانتی یا وارانتی
برخی از دستگاه‌های اکسیژن ساز وارانتی هم دارند. بااین‌حال، هر کارخانه‌ای سیاست‌های ضمانتی خاص خودش را دارد. ازآنجاکه این دستگاه‌ها برای استفاده در بلندمدت طراحی شده‌اند، درباره شرایط گارانتی یا وارانتی آن از فروشنده سؤال کنید.
برندهای معتبر
دستگاه اکسیژن ساز فیلیپس، یکی از معتبرترین برندها
متأسفانه این روزها به‌دلیل تقاضای زیاد این دستگاه‌ها در سراسر دنیا، افرادی سودجو بازار سیاه ایجاد کرده‌اند و تجهیزاتی را که موردنیاز مردم هستند با قیمت‌های چندبرابری به فروش می‌رسانند.
سعی کنید از مکان‌های معتبر خرید کنید و برندهایی را که خوشنام هستند انتخاب کنید. درحال‌حاضر بهترین برندهای دستگاه اکسیژن ساز، فیلیپس و نایدک هستند که هر دو آمریکایی‌اند. برند مدیکارت هم از دیگر برندهای خوشنام دیگر است که فعلا در ایران موجود نیست. براساس مقاله منبع، برندهای چینی کیفیت و عملکرد لازم را برای بیماران مبتلا به کووید- ۱۹ ارائه نمی‌دهند.
لیست قیمت انواع دستگاه اکسیژن‌ساز
نکات بسیار مهم
- آن دسته از بیماران مبتلا به کووید- ۱۹ که مشکل تنفسی دارند اما اکسیژن خون آنها بالاتر از ۹۰ است، می‌توانند از دستگاه اکسیژن ساز استفاده کنند.
- در حالت عادی بدن ما با ۲۱ درصد غلظت اکسیژن کار می‌کند. در دورانی که به کرونا مبتلا هستید، تقاضای بدن برای اکسیژن بیشتر است و ممکن است به غلظت بیش از ۹۰ درصد اکسیژن نیاز داشته باشد. دستگاه‌های اکسیژن ساز می‌توانند اکسیژن با غلظت ۹۰ تا ۹۴ درصد را فراهم کنند.
- هرگاه اکسیژن خون بیمار مبتلا به کرونا به زیر ۹۰ رسید، باید به بیمارستان مراجعه کند. زیرا این دستگاه‌ها در هر دقیقه ۵ تا ۱۰ لیتر اکسیژن تأمین می‌کنند و این سرعت انتقال برای بیمارانی که اکسیژن خونشان به پایین‌تر از ۹۰ رسیده است کافی نیست.
- قبل از اینکه دستگاه را خریداری کنید، با پزشک بیمارتان صحبت کنید تا نرخ جریان و غلظت اکسیژن موردنیاز بیمار را برایتان تجویز کند.
- این دستگاه‌ها فقط مخصوص بیماران مبتلا به کووید- ۱۹ نیستند و سایر بیمارانی که مشکلات تنفسی دارند هم می‌توانند با نظر پزشک از آنها استفاده کنند.
سؤالات متداول درباره دستگاه اکسیژن ساز
آیا برای خرید دستگاه اکسیژن ساز به نسخه نیاز دارم؟
هرچند نوع بدون نسخه آنها هم در بازار موجود است، اما بهتر است با پزشک درباره نوع دستگاه موردنیاز بیمار صحبت کنید تا به شما بگوید چقدر اکسیژن در هر دقیقه نیاز دارید.
چه کسی و چه زمانی باید از دستگاه اکسیژن ساز استفاده کند؟
به‌گفته متخصصان ریه فقط بیماران با مشکلات تنفسی خفیف تا متوسط با غلظت بین ۹۰ تا ۹۴ درصد می‌توانند از این دستگاه استفاده کنند. افرادی که اکسیژن خون آنها از ۸۵ درصد پایین‌تر آمده است، می‌توانند تا رسیدن به بیمارستان و بستری شدن از این دستگاه استفاده کنند. این دستگاه برای بیماران آی‌سی‌یو (ICU) مناسب نیست.
آیا می‌توانم هنگام استفاده از این دستگاه بخوابم؟
بله. بااین‌حال باید با پزشک مشورت کنید که با مطالعه کیفیت خواب شما، بهترین نرخ جریان اکسیژن را برایتان تعیین کند. علاوه‌برآن باید بی‌صداترین دستگاه را انتخاب کنید که خوابتان را مختل نکند، مخصوصا اگر به صدا حساس هستید.
هر دستگاه اکسیژن ساز چه مدت دوام می‌آورد؟
دوام دستگاه به مدل آن بستگی دارد. آنهایی که قابل‌حمل هستند معمولا ۴ تا ۷ سال دوام می‌آورند و بقیه نزدیک به ۶ تا ۱۰ سال.
بهتر است هنگامی که درصد غلظت اکسیژن به ۸۰ درصد کاهش یافت (مثلا از ۸۷ یا ۹۹ به ۸۰ رسید)، فیلترها را تعویض کنید یا اینکه به‌فکر دستگاه جدیدی باشید.
در آخر
برخی افراد در دوران پاندمیک کرونا که همدلی و کمک به دیگران بیشتر از هر زمان دیگری نمود یافته، با خریداری این دستگاه‌های گران‌قیمت و اجاره‌دادن آنها به افراد بار سنگین هزینه‌های درمان را از دوش آنها برمی‌دارند. حتی افرادی هستند که در بین اطرافیانشان اعتبار دارند و با کمک خیرین، این دستگاه‌ها و کپسول‌های اکسیژن را خریداری می‌کنند و در مدت زمان مشخص تا بهبودی بیمار به رایگان در اختیار او قرار می‌دهند. نظر شما چیست؟ از چه راه‌های دیگری می‌توانیم در این شرایط به دیگران کمک کنیم؟ لطفا دیدگاه‌هایتان را با ما به اشتراک بگذارید.
