خرید کرامپون و همه نکاتی که باید درباره این وسیله حرفهای بدانید
کرامپون‌ها، ابزارهای فلزی دندانه‌دار هستند که به کف کفش بسته می‌شوند و به فرد در راه رفتن روی سطوح لغزنده و یخی کوه کمک می‌کنند. این ابزار‌ها به یخ‌شکن هم معروف هستند. در این مقاله از «درجه»، این ابزار سودمند را معرفی کرده و نکاتی در مورد روش خرید کرامپون ارائه داده‌ایم.
تاریخچه کرامپون (یخ‌شکن)
اوائل قرن ۱۶، چوپان‌های کوه‌های آلپ، با متصل کردن میخ‌های نعل اسب به یک قاب چوبی یا فلزی، نوعی کرامپون یا یخ‌شکن ساختند. بعدها در دهه‌های اول سده ۱۹۰۰، اسکار اکنستاین –کوهنورد و صخره‌نورد بریتانیایی- نوعی کرامپون ۱۰ تیغه‌ای (شاخکی) تولید کرد و هنری گریول که کارخانه‌داری ایتالیایی بود، این کرامپون را برای اسکار ساخت. سرانجام چند دهه بعد، پسر هنری، دو شاخک به جلوی این کرامپون اضافه کرد و کرامپون‌هایی ساخت که به نوع مدرن امروزی نزدیک بودند. اکنون چند تغییر جزئی در نوع اتصال کرامپون به کفش و برخی از قطعات و همچنین مواد آن ایجاد شده است، اما طرح اصلی کرامپون هنوز همان چیزی است که در ابتدا تولید شد. بنابراین خرید کرامپون اهمیت زیادی دارد.
اهمیت خرید کرامپون
کرامپون‌ها در کوهنوردی و یخ‌نوردی، دو فایده مهم دارند: افزایش اصطکاک و بهبود حرکت
افزایش اصطکاک: کرامپون به ته کفش یا چکمه متصل می‌شود و می‌تواند با ضربه‌های شاخک‌های خود روی سطوح زمین، به‌ویژه زمین یخ‌زده، کشش و اصطکاک مناسبی فراهم کند. اگر می‌خواهید تجربه خوبی از صعود روی کوه، مخصوصا روی برف و یخ داشته باشید، کرامپون به‌دردتان می‌خورد. با استفاده از این ابزار امکان لیز خوردن‌تان به حداقل می‌رسد.
بهبود حرکت: راه رفتن روی برف بیشتر مواقع خسته‌کننده است. زیرا مجبور هستید جلوی پای خود را در هر قدم صاف کنید و سپس قدم بعدی‌تان را بردارید. اما اتصال کرامپون به کفش سبب می‌شود، پاهایتان درون برف خیلی فرو نرود و قدم‌هایتان را آسان‌تر بردارید. بدین ترتیب انرژی کمتری از شما گرفته می‌شود.
اجزای کرامپون کدامند؟
کرامپون‌ها از چند قطعه اصلی تشکیل شده‌اند. ترکیب و طراحی آنها می‌تواند روی عملکردشان و روش استفاده از آنها تاثیر بسیاری بگذارد. بنابراین برای شناخت آن بهتر است تمام قسمت‌های آنها را بشناسید.
- تیغه‌ها یا شاخک‌ها
- نوار منعطف
- صفحات ضدگلوله‌ای شدن برف زیر پا (Anti-balling)
- سیستم اتصال‌دهنده
- تسمه جلویی
- گیره پاشنه
- تسمه‌های اتصال
تیغه یا شاخک‌های کرامپون را بشناسید
شاخک‌های کرامپون
شاخک‌های کرامپون در واقع شاخک یا دندانه‌های میخ‌دار آن هستند که موقع حرکت، داخل برف و یخ فرو می‌روند و راه را باز می‌کنند. این شاخک‌ها در تمام قسمت‌های زیر کرامپون، یعنی زیر کف، پنجه و پاشنه پا قرار دارند. بیشتر این شاخک‌ها از جنس استیل ساده یا استیل ضدزنگ هستند. این نوع کرامپون‌ها معمولا قوی و بادوام‌اند. البته کرامپون‌هایی از جنس آلومینیوم هم ساخته می‌شود که سبک‌تر هستند و برای ورزش‌هایی مانند اسکی روی برف کاربرد دارند. حمل این کرامپون‌ها راحت‌تر است.
تعداد شاخک‌ها
تعداد شاخک‌ها روی مقدار توانایی کشش و اصطکاک کرامپون اثر می‌گذارد. کرامپون‌هایی که برای فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی در سطوح یخی و همچنین اسکی طراحی شده‌اند، معمولا ۱۰ شاخک دارند. اما کرامپون‌های حرفه‌ای‌تر که مناسب کوهنوردی‌های فنی‌تر هستند، ۱۲ شاخک دارند که دوتای آن جلوی کرامپون قرار گرفته است. همچنین کرامپون‌هایی که برای بالا رفتن از کوه‌های یخی است، به ۱۴ شاخک مجهز هستند. تقریبا در تمام مدل‌های کرامپون، ۴ شاخک در قسمت پاشنه پا قرار دارد. برخی از کرامپون‌ها هم به شاخک‌های بیشتری مجهز هستند که آنها برای اطمینان بیشتر به‌کار رفته‌اند.
شاخک‌های عمودی و افقی
شاخک‌ها نسبت به جهت قرارگیری‌شان، به شاخک‌های افقی یا عمودی شناخته می‌شوند. شاخک‌های افقی مانند دندان‌های جلویی کوسه عمل کرده و برای حرکت روی برف و یخ‌های نرم‌تر ایده‌آل هستند. این ویژگی، کرامپون‌های دارای شاخک‌های افقی را برای پیاده‌روی در فصل زمستان و مسیرهای یخی متعادل مناسب کرده است. اما آنها برای یخ‌نوردی حرفهای خوب نیستند.
کرامپون‌های با شاخک‌های عمودی درست مانند تبر یخ کار می‌کنند و مستقیم به درون یخ فرو می‌روند و محکم پاهای فرد را نگه‌می‌دارند و جلوی سر خوردن او را می‌گیرند. این کرامپون‌ها برای یخ‌نوردی ایده‌آل هستند. شاخک‌های جلویی این کرامپون‌ها به راحتی تعویض می‌شوند.
شاخک‌های هیبریدی
سال‌های اخیر، کرامپون‌های هیبریدی که به شاخک‌های «T» معروف‌اند، وارد بازار شده و تنوعی جالب به کرامپون‌ها داده است. این کرامپون‌ها دارای هر دو نوع شاخک‌های عمودی و افقی هستند و برای هر نوع کوهنوردی بسیار خوب هستند.
کرامپون‌های تک‌شاخکی و دوشاخکی جلو
برخی از کرامپون‌ها در مرکز جلوی خود، یک شاخک دارند که این شاخک به کوهنوردان کمک می‌کند، با دقت بیشتر و در عین حال چابک‌تر حرکت کنند. از طرفی کرامپون‌های دوشاخکی، همانطور که از اسمش پیداست، در مرکز جلوی خود دو شاخک دارند و سبب کشش و اصطکاک مطلوبی می‌شوند. این نوع کرامپون از محبوبیت بیشتری میان کوهنوردان برخوردار است.
شاخک‌های جداشدنی
بسیاری از کرامپون‌های تخصصی دارای سیستم مجزای شاخک هستند و به شما امکان تغییر بین سیستم دوشاخکی یا تک‌شاخکی را می‌دهند. این نوع کرامپون بهترین انتخاب برای کوهنوردانی است که در مسیر خود به برف و همچنین یخ برخورد می‌کنند.
[related]13586[/related]
میله منعطف کرامپون چیست؟
میله منعطف کرامپون، بخش اتصال‌دهنده صفحات جلویی و عقبی کرامپون است. این بخش و روش اتصال آن به صفحات، موجب انعطاف‌پذیری بخش اتصال کرامپون می‌شود. کرامپون‌هایی که این بخش آنها منعطف‌تر است برای کفش و چکمه‌های نرم‌تر تولید شده‌اند، در حالی‌که برای کفش‌های مقاوم‌تر، از کرامپون‌هایی استفاده می‌شود که میله منعطف آنها نسبت به میله‌های دیگر سفت و محکم‌تر باشد.
صفحات ضدگلوله‌ای شدن برف زیر پا (Anti-balling) چه کاربردی دارند؟
این صفحات به منظور پیشگیری از جمع شدن برف و فشرده شدن آن زیر کف پا طراحی شده‌اند. جمع شدن برف و یخ زیر کفش، کوهنورد را در وضعیت خطرناکی قرار می‌دهد. این صفحات از ترکیبات پلاستیکی ساخته شده و به راحتی به کف پا و روی میله منعطف قرار می‌گیرند. تقریبا تمام کرامپون‌ها، یک جفت از این صفحات را دارند و هر زمان که آنها خراب یا گم شوند، قابل تعویض هستند.
سیستم اتصال کرامپون چگونه است؟
کرامپون‌ها معمولا با سه روش مختلف به کفشها بسته می‌شوند که با توجه به این ویژگی به کرامپون‌های رده C1، C2 و C3 شناخته می‌شوند. در واقع درجه‌بندی C، نوع سیستم اتصال را نشان می‌دهد و کاری به تعداد شاخک‌ها ندارد. این سه روش عبارت‌اند از:
کرامپون بندی (C1 (Strap-on
در این نوع کرامپون پنجه پا درون بخشی که پنجه پا را نگه‌می‌دارد، قرار می‌گیرد و تسمه‌ای به دور آن بسته شده و کفش را محکم می‌گیرد.
کرامپون هیبریدی (نیمه اتوماتیک) C2
این نوع کرامپون‌ها هم یک قسمت برای قرار گرفتن پا و همچنین گیره پاشنه دارند و با بزرگ یا کوچک کردن آن می‌توان کرامپون را متناسب با هر نوع کفشی تنظیم کرد.
کرامپون Step-in (اتوماتیک) C3
این نوع کرامپون هم در قسمت پنجه و هم در قسمت پاشنه، گیره دارند و فقط با برخی از چکمه‌ها (چکمه‌های نوع B3 که در ادامه آنها را توضیح می‌دهیم)، سازگاری دارند.
سازگاری انواع کرامپون‌ها با کفش‌های کوهنوردی
کرامپون‌ها از دو بخش کاملا متمایز شاخک‌ها و بخش‌های اتصال‌دهنده، تشکیل شده‌اند. کرامپون‌های C1 تسمه نوار محکمی دارند که از پنجه تا پاشنه، به دور کفش کشیده شده و کفش را سر جای خود محکم نگه می‌دارند. این ویژگی، آنها را مناسب کفش‌های B2، B1 یا B3 کرده است.
در کرامپون‌های C2، از یک اهرم پلاستیکی پاشنه‌ای و بخش منعطف پنجه استفاده شده و به دور کفش بسته می‌شود. این کرامپون‌ها مناسب کفش‌های B2 یا B3 هستند. شاخک‌های میانی این نوع کرامپون کمی بلندتر و شاخک‌های جلویی تیزترند.
کرامپون C3، این نوع کرامپون ترکیبی از اهرم پلاستیکی پاشنه و میله فلزی قسمت پنجه است و چنان محکم و استوار هستند که آنها را مناسب چکمه‌های B3 می‌کند. نوع شاخک‌های جلو عمودی این کرامپون‌ها برای حرفه‌ای‌ترین کفش‌های کوهنوردی ایده‌آل است.
همچنین کفش‌های کوهنوردی درجه‌بندی‌های مختلف از B0 تا B3 دارند و کفش‌های B0 با کرامپون‌ها سازگاری ندارند اما کفش‌های با درجه B3 از نوع حرفه‌ای‌ترین کفش‌های کوهنوردی هستند و بیشترین سازگاری با کرامپون‌ها را دارند.
درجه‌بندی کفش‌های کوهنوردی چگونه است؟
کفش‌های کوهنوردی B0
قسمت کف پای این کفشها و رویه‌شان، بسیار انعطاف‌پذیر است و کوهنوردان هنگام پیاده‌روی در مسیرهای بدون برف، احساس راحتی می‌کنند. اما هیچ کدام از کرامپون‌ها، حتی جدید‌ترین و منعطف‌ترین آنها، با این نوع کفش‌های کوهنوردی سازگاری ندارند. به همین دلیل اگر به این نوع کفشها، کرامپون ببندید، پس از کمی پیاده‌روی، سست شده و از کفش جدا می‌شوند و می‌توانند شما را به خطر بیندازند. بنابراین هنگام پیاده‌روی در برف و استفاده از کرامپون هرگز از این نوع کفش نخرید.
کفش‌های کوهنوردی B1
این کفش‌های کوهنوردی مناسب چهار فصل هستند و می‌توانند مسیرهای طولانی و تا حدی برفی را تحمل کنند. لایه میانی این کفش –که بین کف پا و رویه کفش قرار دارد- معمولا از چرم است و با نوار پلاستیکی یا چرم در اطراف آن این لایه را محکم نگه می‌دارد. این نوع کفشها با کرامپون‌های C1 و از نوع بندی ( Strap-on )کاملا سازگاری دارند. ترکیب کفش و کرامپون B1 و C1 پیاده‌روی ایده‌آلی روی مسیرهای کم‌برف فراهم می‌کند.
کفش‌های کوهنوردی B2
این کفشها برای مسیرهای طولانی پر از برف عالی هستند. لایه میانی و رویی کفش بسیار محکم است و در عین حال آنقدر منعطف است که با آن راحت و بی‌دردسر می‌توان به پیاده‌روی رفت. قسمت رویی این کفش ضخیم‌تر است و پاها را گرم‌تر نگه‌می‌دارد. این نوع کفش، کمی پاشنه دارد و می‌توان کرامپون C2 را به آن متصل و پیاده‌روی مطمئن‌تری را تجربه کرد.
کفش‌های کوهنوردی B3
این کفشها برای کوهنوردی‌های کاملا حرفهای طراحی شده‌اند. قسمت کف پای و رویه آنها بسیار محکم است و همین باعث شده که کناره‌های کفش هم بسیار محکم باشند. قسمت پاشنه و پنجه این کفش‌های به‌گونه‌ای طراحی شده است که با کرامپون‌های C3 بیشترین سازگاری را دارند. این نوع کرامپون به راحتی به کفش‌های B3 متصل می‌شوند.
[table id=237 /]
روش مراقبت از کرامپون‌ها چگونه است؟
استفاده صحیح از کرامپون، عمر آن را طولانی می‌کند. با چند اقدام ساده می‌توانید کرامپون خود را مدت زمان بیشتری نگه‌دارید.
پیشگیری از کند شدن شاخک‌ها
بدون تردید در مسیرهای طولانی کوهنوردی، با انواع تخته‌سنگ‌ها روبه‌رو می‌شوید و امتناع از راه رفتن روی آنها تقریبا غیرممکن است. اما به یاد داشته باشید که با شاخک‌های کرامپون اگر روی تخته‌سنگ‌ها راه بروید، در مقایسه با پیاده‌روی روی یخ، بسیار زودتر کند می‌شوند و احتمال خم شدن آنها هم بالاست.
نگهداری در محل خشک
کرامپون را باید پس از استفاده تمیز و خشک کرد و آنها را در جایی خشک نگه‌داشت. بدین ترتیب کرامپون‌های از جنس استیل ساده، دچار زنگ‌زدگی نمی‌شوند. برای اطمینان بیشتر روی کرامپون را با لایه‌ای نازک از روغن بپوشانید. همچنین بهتر است که کرامپون را در کیسه‌ای مخصوص نگهداری کنید. بدین ترتیب مدت زمان بیشتری سالم می‌ماند.
نکات مهم قبل از خرید کرامپون را بدانید
هنگام خرید کرامپون باید به چند مورد توجه کنید:
۱. سختی مسیر
پیش از خرید کرامپون باید بدانید که قصد دارید در چه مسیرهایی حرکت کنید و با توجه به میزان سختی مسیرتان، با توجه به توضیحات بالا، کرامپون مناسب را انتخاب کنید.
۲. کرامپون منعطف
این کرامپون‌های برای پیاده‌روی در زمین نرم‌تر مناسب هستند و میله اتصال‌دهنده بخش جلویی و عقبی آن منعطف است و مناسب پیاده‌روی‌های بسیار سبک‌ترند.
۳. کرامپون نیمه‌سخت
محبوب‌ترین کرامپون، نوع نیمه‌سخت آن است. زیرا با بیشتر مسیرهای کوهنوردی سازگاری دارد. این نوع کرامپون منعطف و در عین حال آنقدر سفت است که می‌توانید با آن به‌راحتی به کوهنوردی بروید. برخی از این کرامپون‌ها قابلیت تنظیم دوباره دارند و می‌توانید با تغییراتی که در آن به‌وجود می‌آورید، آن را به نوع منعطف تبدیل کنید. برف و یخ، کمتر زیر این نوع کرامپون جمع می‌شوند.
۴. کرامپون سخت
اگر می‌خواهید کوهنوردی حرفهای داشته باشید و از صخره‌های یخی بالا بروید، بنابراین کرامپون سخت مناسب شماست. این نوع کرامپون‌ها برای کوهنوردی‌های ساده، جالب نیستند.
۵. جنس کرامپون
هنگام خرید کرامپون به جنس آن توجه کنید. همانطور که در ابتدای این مقاله گفته شد، کرامپون‌های از جنس استیل مقاوم‌تر هستند و برای راهپیمایی در مسیرهای سخت و برفی کوهستانی مناسب‌اند. نوع استیل ضدزنگ هم در برابر زنگ‌زدگی مقاوم است. از طرفی نوع آلومینیوم آن، بسیار سبک‌تر بوده و برای کوهنوردی‌های سبک‌تر مناسب هستند. اما کرامپون‌های آلومینیومی، پس از استفاده روی تخته‌سنگ‌ها خیلی زود فرسوده می‌شوند.
۶. برخی از ویژگی‌های مهم کرامپون
کفش کوهنوردی و نوع مسیر راهپیمایی‌تان، نوع کرامپون مورد نیازتان را مشخص می‌کند. با توجه به جدول بالا کرامپون و کفش‌های کوهنوردی، کرامپون مناسب خود را انتخاب کنید. تعداد شاخک‌ها هم با توجه به مسیر کوهنوردی و مقدار سختی و آسانی آن تعیین می‌شود که توضیحات مربوط به شاخک‌ها در بخش شاخک‌های کرامپون‌ها آورده شده است. همچنین مطمئن باشید که کرامپون کاملا اندازه سایز کفش‌تان باشد، در غیر اینصورت کارایی مناسب نخواهد داشت. امیدوارم با مطالعه این مقاله با عملکرد کرامپون‌ها به اندازه کافی آشنا شده باشید و بتوانید در خرید کرامپون انتخاب خوبی داشته باشید. [see_also]1039[/see_also]
