نکات مهمی که پیش از خرید پاور کامپیوتر باید بدانید

در راهنمای خرید پاور کامپیوتر انواع مختلف این تجهیزات را معرفی کرده و معیارهای مهم در انتخاب مدل مناسب از جمله فرم فاکتور، توان، اتصالات، کابل کشی، بازدهی و غیره را به شکل کامل توضیح داده‌ایم.

هرچند لپ‌تاپ‌ها بخش بزرگی از بازار را در دست دارند اما هنوز هم کامپیوترهای شخصی یا همان پی‌سی‌ها طرفداران خود را دارند. بسیاری از از افراد حرفه‌ای در زمینه‌هایی مثل طراحی، برنامه‌نویسی و گیم یا حتی کاربران عادی اقدام به خرید و اسمبل قطعات کامپیوتری می‌پردازند.

به طور معمول در خرید و اسمبل کامپیوترها بیشتر تمرکز بر تهیه‌ی قطعاتی چون پردازنده‌‌هاست و پاور کامپیوتر از آخرین قطعاتی است که بدان پرداخته می‌شود.

اما برخلاف تصور منبع تغذیه یا پاور کامپیوتر، نقشی حیاتی در عملکرد سالم و بدون اختلال سایر قطعات سخت افزاری دارد. از این رو لازم است در خرید این دسته از تجهیزات دقت کافی به خرج داد. در ادامه به صورت کامل به این موضوع خواهیم پرداخت.

پاور یا منبع تغذیه چیست؟

پاور یا منبع تغذیه (PSU) قطعه‌ای است که وظیفه‌ی تامین انرژی موردنیاز سایر قطعات کامپیوتر را برعهده دارد. این قطعه به وسیله اتصال به برد اصلی کامپیوتر انرژی الکتریکی مورد نیاز قطعات و سخت‌افزارهای رایانه را تامین می‌کند.

این قطعه به صورت معمول در قسمت پشتی کیس قرار گرفته و جریان متناوب (AC) ورودی برق شهر را به جریان مستقیم (DC) خروجی برای استفاده سایر قطعات رایانه تبدیل می‌کند.

منبع تغذیه در مقایسه با سایر قطعات سخت افزاری معمولاً عمر کوتاه‌تری دارد. این امر به علت نوسانات برق ورودی و همچنین استهلاک بالا در اثر گرمای قطعه است.

با وجود اینکه پاور کامپیوتر، جزو قطعات حائز اهمیت در خرید کامپیوتر محسوب نمی‌شود، اما انتخاب اشتباه آن می‌تواند منجر به کاهش راندمان کامپیوتر و کاهش عمر مفید سایر قطعات سخت افزاری شود. از این رو لازم است در خرید این قطعه همواره نکاتی و ویژگی‌هایی را در نظر داشت. در ادامه به معرفی و بررسی نکات مهم در خرید پاور کامپیوتر خواهیم پرداخت.

توان حرارتی

توان مهم‏‌ترین معیار در خرید پاور کامپیوتر است و منظور از آن عددی در واحد وات است که قطعات سخت افزاری برای کار و جلوگیری از گرم شدن بیش از حد نیاز دارند.

این توان که توسط پاور تامین می‌شود، بستگی به قدرت سخت‌افزاری سیستم دارد؛ برای مثال اگر کارت گرافیک مجزا یا پردازنده قدرتمندی داشته باشید، به توان بالاتری نیاز دارد.

پاورهای حاضر در بازار از ۲۰۰ تا ۱۲۰۰ وات تنوع دارند. شما باید با علم به توان تقریبی مورد نیاز (TDP) هر یک از قطعات کامپیوترتان و جمع زدن آن‌ها، پاوری با قدرت یا توان حرارتی مناسب انتخاب کنید.

اینکار علاوه بر اطمینان از تامین انرژی مورد نیاز قطعات، دست کاربر را برای آپگریدهای بعدی و همچنین اورکلاک احتمالی پردازنده‌ها، باز می‌گذارد.

محاسبه توان مورد نیاز سیستم

سیستم‌های کامپیوتری براساس توانایی و نیاز پردازنده‌ها به پاور با توان حرارتی متفاوتی نیاز دارند. برای مثال توان حدودی برای سیستم‌های پایین رده و قدیمی به طور میانگین ۳۰۰ وات است. این مقدار برای کامپیوترهای بالارده و ورک استیشن به بالای ۱۰۰۰ وات هم می‌رسد.

خرید پاور با توان حرارتی بسیار بالا ایده خوبی است اما با توجه به رابطه مستقیم قیمت با توان حرارتی، بهتر است نزدیکترین گزینه به توان مورد نیاز کامپیوترمان را تهیه کنیم.

روش‌های متعددی برای محاسبه‌ی توان مورد نیاز هر کامپیوتر وجود دارد. اما دقیق‌ترین و در عین حال ساده‌ترین روش استفاده از ماشین حساب‌های آنلاین توان مصرفی است. در این دسته از ماشین حساب‌ها شما با وارد کردن مشخصات قطعات کامپیوتر خود، اطلاعات دقیقی از حداقل توان مصرفی مورد نیاز کامپوتر خود دریافت خواهید کرد.

سپس با در نظر گرفتن توان مازاد، مقرون به صرفه‌ترین و نزدیک‌ترین گزینه را برای کامپیوتر خود تهیه کنید.

اتصالات پاور کامپیوتر

از جمله مواردی که هنگام خرید پاور کامپیوتر بایستی مد نظر قرار دهید، اتصالات و کانکتورهای پاور هستند. این موضوع بیشتر برای کامپیوترهای با مادربرد و پردازنده‌های قدیمی یا کامپیوترها با فرم فاکتور متفاوت حائز اهمیت است. پس اگر مادربرد و پردازنده‌های چند نسل اخیر خرید می‌کنید، نیازی نیست چندان بابت این مسئله نگران باشید.

در این میان اتصالات مادربرد و کارت گرافیک از مهم‌ترین اتصالات هستند. کانکتورهای مادربرد به شکل معمول در دو نوع ۲۰ پین و ۲۴ پین در دسترس است. با وجود محبوبیت بیشتر مورد دوم، امروزه بسیاری از پاورهای جدید اتصالات از هر دو نوع را ممکن ساخته‌اند.

کارت گرافیک‌ها هم از دو نوع کانکتورهای ۴ پین و ۸ پینی استفاده می‌کنند و لازم است پیش از خرید از وجود این اتصالات در پاور اطمینان حاصل کنید. در میان این اتصالات، کانکتورهای ۴ پینی مولکس رایج‌ترین نوع اتصالات هستند که امکان اتصال به طیف گسترده‌ای از تجهیزات نظیر فن‌ها، HDDهای قدیمی، درایوهای نوری و... را فراهم می‌کنند.

و در نهایت دیوایس‌های ساتا (SATA) جدید با کانکتورهای پاور ساتای منحصر به فرد خود کار می‌کنند. البته شما می‌توانید از رابط‌های مولکس به ساتا نیز برای این دسته از تجهیزات استفاده کنید.

فرم فاکتور

امروزه کامپیوترها در ابعاد و یا فرم فاکتورهای متفاوتی ساخته می‌شوند. قاعدتا در خرید پاور کامپیوتر نیز بایستی دقت کنیم که فرم فاکتوری که در آن پاور را تهیه می‌کنیم، با مادربرد و کیس ما سازگار است یا خیر.

به طور معمول تمامی قطعات در دسترس در سایز استاندارد ATX عرضه می‌شوند. پس اگر قصد اسمبل کامپیوتر غیرمعمول و یا کیس‌های کوچک را ندارید، با فرم فاکتور به مشکلی برنمی‌خورید.

با این حال در جدول زیر به صورت دقیق این فرم فاکتورها و سایزشان ذکر شده است. پس لازم است پیش از خرید، از تطابق و جای گیری آن‌ها در کیس خود اطمینان حاصل کنید.

[table id=774 /]

نوع کابل کشی پاور کامپیوتر

پاورها از نظر کابل کشی به طور معمول در سه رده‌ی ماژولار (Full-Modular)، نیمه ماژولار (Semi/Half-Modular) و غیر ماژولار (Non-Modular) عرضه می‌شوند. منظور از مدل‌های غیر ماژولار، پاورهای ارزان قیمت‌تری است که به صورت پیش فرض تمامی کابل‌ها از قبل روی پاور نصب شده‌اند و قابلیت جداسازی را نخواهند داشت.

پاورهای غیر ماژولار محدودیت‌های بسیاری دارند که آن‌ها را مناسب کاربران خانگی و با نیاز پایین می‌نمایند. اما در مقابل پاورهای ماژولار قرار دارند که به شما اجازه می‌دهند تا کابل‌های سفارشی و پین کانکتورهایی مناسبی برای اتصال قطعات خود داشته باشید.

در مدل‌های فول ماژولار هیچ کابلی توسط کمپانی روی منبع تغذیه نصب نشده و تمامی کابل‌ها توسط کاربر قابل نصب یا جداسازی خواهند بود. به این صورت از شلوغی درون کیس جلوگیری شده و علاوه بر زیبایی در اسمبل کیس، به خنک سازی بهتر فضای داخلی و قطعات موجود در کیس نیز کمک می‌کند. استفاده از این دسته از پاورها نیازمند دانش و تجربه قابل قبول است و تنها به کاربران حرفه‌ای‌ پیشنهاد می‌شود.

و در نهایت پاورهای نیمه ماژولار، مدل‌هایی هستند که کابل های اصلی و پر مصرف مانند ۲۴ پین مادربرد، EPS پردازنده، تعدادی کابل ساتا، مولکس و یک کابل PCI به صورت از پیش نصب شده روی منبع تغذیه وجود دارد و سایر کابل‌های مورد نیاز، توسط کاربر قابل نصب هستند.

پاورهای تک و چند ریلی

پاورهای تک و چند ریلی معرف سیستم حفاظتی در برابر جریان برق هستند. منبع تغذیه‌هایی که از چند سیستم حفاظت در برابر جریان زیاد (OCP) استفاده می‌کنند را پاورهای چند ریلی و مدل‌های ارزان قیمت با یک سیستم حفاظتی را پاورهای تک ریل می‌گویند.

در طراحی تک ریلی، تمام قدرت منبع تغذیه برای استفاده‌ی هر بخش از سیستم که به منبع تغذیه متصل شده در دسترس خواهد بود. بنابراین در‌ صورت اختلال در عملکرد پاور، ممکن است جریان بیش از اندازه‌ای به سمت اجزا، هدایت شود و موجب آسیب و از کار افتادن آن‌ها گردد.

با این حال با وجود سیستم‌های مدرن کابل کشی برق شهری، عملا نیازی بابت هزینه مازاد بابت پاورهای چند ریلی وجود ندارد.

بازدهی پاور

زمانی که از بازدهی پاور صحبت می‌کنیم، منظور این است که چند درصد توان ورودی از برق شهر در اختیار سیستم قرار گرفته و باقی به صورت گرما تلف می‌شود.

همانطور که گفتیم پاور کامپیوتر جریان متناوب AC را دریافت کرده و آن را به جریان مستقیم DC تبدیل می‌کند. سپس این جریان را به وسیله کانکتورها یا برد اصلی به سایر قطعات ارسال می‌کند.

اما همه جریان عبوری به تجهیزات منتقل نمی‌شود و همواره بخشی از انرژی الکتریکی توسط منبع تغذیه از دست می‌رود. بازدهی یا بهره وری منبع تغذیه هم به نحوه تبدیل این جریان و مقدار انرژی که از بین می رود اشاره دارد.

این راندمان یا میزان بهره‌وری (Efficiency) با استانداردی ثابت موسوم به 80PLUS در شش سطح سنجیده می‌شود.

اغلب پاورهای موجود در بازار دارای گواهی طلا یا گلد هستند. هر چند قیمت پاورهای پلاتینویم بسیار بالاتر است اما از نظر بازدهی تفاوت زیادی با گلد ندارند و انتخاب مدل‌های گلد منطقی‌تر است.

از چه برندی پاور کامپیوتر بخریم؟

پاور کامپیوتر از آن جمله قطعاتی است که به واسطه‌ی فعالیت حساس و در ارتباط بودن با سایر ماژول‌های سخت افزاری، بایستی در خرید آن دقت بسیاری به خرج داد.

از این رو پیشنهاد می‌شود در خرید پاور کامپیوتر، از برندهای شناخته شده و گران قیمت‌تر اقدام به خرید کنید تا سلامت کامپیوتر خود را تضمین کنید.

هرچند به طور معمول تنها محصولات قابل قبول حاضر در بازار ایران مدل‌های محدودی از برند کولر مستر و محصولات داخلی گرین (Green) است.

در نهایت از گارانتی پاور هم غافل نشوید. احتمال خراب شدن پاور با توجه به کاربرد آن بیشتر از سایر قطعات است اما محصولات با گارانتی چند ساله این اطمینان را می‌دهد که در صورت خرابی امکان تعویض یا تعمیر بدون هزینه اضافه را داشته باشید.

محبوب‌ترین انواع پاور کامپیوتر را ببینید

در آخر

پاور یا منبع تغذیه کامپیوتر با وجود اینکه مستقیما بر قدرت سخت‌افزاری تاثیر گذار نیست، از جمله مهمترین تجهیزات است که بایستی در خرید آن دقت بالایی به خرج داد. هر پاور با توان خاصی ارائه می‌شود و باید بر اساس توان مورد نیاز سایر قطعات، به ویژه پردازنده‌ها اقدام به انتخاب آن کرد. همچنین اتصالات، کابل کشی، بازدهی و فرم فاکتور نیز از جمله عوامل مهم در خرید پاور کامپیوتر هستند که باید متناسب با نیاز خود و ظرفیت سیستم آن‌ها را در نظر گرفت.