دیسک کمر چیست؟ علائم و درمان آن
هر کسی که دیسک کمر آسیب‌دیده دارد، متوجه میزان دردناک بودن آن است. بدون شک از دردناک‌ترین کمردردها، کمردرد ناشی از آسیب‌دیدن دیسک است. اما این دیسک چیست؟ در کجای کمر قرار دارد؟ چه آسیب‌هایی ممکن است ببیند و در صورت آسیب دیدن، چه نوع دردی را از خود نشان می‌دهد؟
دیسک کمر از مواردی است که باعث اختلال در انجام فعالیت روزانه‌ی بسیاری از افراد می‌شود. البته کسانی که دیسک بیرون‌زده دارند، ضرورتا علائمی از خود نشان نمی‌دهند. معمولا کسانی که کمر درد ناشی از دیسک دارند، نیازمند به مراجعه به دکتر هستند. دکتری که این افراد را ویزیت می‌کند، دکتر ارتوپد است.
دیسک کمر نوعی بیماری ستون فقرات به شمار می‌آید. ستون فقرات از ۳۳ مهره تشکیل شده‌است و بین این مهره‌ها دیسک‌های اسفنجی وجود دارد که نقش مهمی در عملکرد ستون فقرات به عهده دارند. دیسک‌های بین مهره‌ها به‌عنوان ضربه‌گیر عمل می‌کنند و باعث می‌شوند، حرکت در هر جهتی امکان‌پذیر باشد.
دیسک ستون فقرات، دارای دو بخش هسته و حلقه است. بخش هسته یک مرکز نرم و ژله‌مانند است. حلقه در قسمت بیرونی قرار دارد که سخت و لاستیکی است.
علائم دیسک کمر
دیسک شبیه یک بالشتک عمل می‌کند که بین دو استخوان ستون مهره‌ها قرار دارد. در صورتی که این دیسک از جای خود بیرون بزند و یا پاره شود، علائمی از خود نشان می‌دهد که در ادامه به معرفی برخی از آن‌ها می‌پردازیم.
بیشتر مواقع آسیب‌های دیسک در بخش پایینی کمر اتفاق می‌افتد و درد نیز در آن قسمت احساس می‌شود. اما بیرون‌زدگی و پارگی دیسک می‌تواند در گردن نیز رخ دهد و دردناک شود. علائم و شدت آن‌ها بستگی به میزان بیرون‌زدگی دیسک و فشاری که به عصب وارد می‌کند دارد. معمولا یک طرف بدن بیشتر درد را احساس می‌کند. علائم شامل موارد زیر هستند؛
- درد بازو یا پا؛ اگر دیسک آسیب‌دیده در بخش پایینی کمر شما باشد، بدون شک درد را بیشتر در ران‌ها، باسن و ساق پا احساس می‌کنید. درد را در پایین پاها هم احساس خواهید کرد. اگر آسیب وارد شده به دیسک در گردن باشد، درد را بیشتر در شانه و بازوها احساس خواهید کرد و زمانی که عطسه یا سرفه می‌کنید، درد با شدت به داخل دست و شانه‌های شما انتشار می‌یابد. درد به شکلی سوزنده و سریع احساس می‌شود.
- بی‌حسی و گزگز؛ افرادی که دیسک کمر آن‌ها بیرون زده‌است یا آسیب دیده‌است، معمولا به علت تحت فشار قرار گرفتن عصب، احساس بی‌حسی و گزگز در باقی بخش‌های بدن که مرتبط با آن عصب هستند، می‌کنند.
- ضعف؛ ماهیچه‌هایی که تحت کنترل عصب تحت فشار هستند، ضعیف می‌شوند و ممکن است در حرکت دچار مشکل شوند.
- درد شدید و ناگهانی که از پایین کمر به ران و باسن منتشر می‌شود و باعث توقف فعالیت می‌شود.
- بی‌حسی و خواب رفتن پاها
- بی‌اختیاری ادرار و یا مدفوع؛ این علامت از موارد نادر است اما زمانی که اتفاق می‌افتد باید بلافاصله و در سریع‌ترین زمان ممکن به درمان پرداخت و باید به متخصص ارتوپد مراجعه کرد.
علت دیسک کمر
این که دیسک کمر دچار آسیب شود معمولا به علت عواملی است که طبیعی هستند و برای بیشتر افراد رخ می‌دهند. با گذر عمر و بالاتر رفتن سن، بدن ما فرسوده می‌شود و چیزی که باعث تفاوت کیفیت زندگی در پیری است، لایف استایل یا همان سبک زندگی سالم است. با پیرتر شدن فرد، دیسک بیشتر در معرض بیرون زدگی و پارگی وجود دارد. عوامل مستعد‌کننده‌ی آسیب رسیدن به دیسک کمر موارد بسیاری هستند که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم؛
۱. جنس
مردانی که در سنین ۲۰ تا ۵۰ سالگی قرار دارند، بیشتر در معرض خطر دیسک کمر قرار دارند. این مسئله بیشتر به خاطر کار سنگین و فعالیت بیشتر است.
۲. بلند کردن نامناسب وزنه
در صورتی که به جای فشار وارد کردن به عضلات پاها، به عضلات کمر خود فشار بیاورید و یک وسیله یا وزنه‌ی سنگین را بلند کنید، ممکن است دچار پارگی یا از جا در رفتن دیسک شوید و به دیسک کمر دچار شوید.
۳. وزن
داشتن وزن بالا باعث فشار اضافه آوردن به دیسک کمر می‌شود. کسانی که وزن بالایی دارند و به دیسک کمر مبتلا هستند، باید در خط اول درمان، وزن خود را کم کنند.
۴. انجام فعالیت‌های تکراری که باعث فشار وارد کردن به ستون فقرات می‌شوند
نحوه‌ی نشستن و کار کردن شما در طول روز و بر پایه‌ی یک الگوی تکراری می‌تواند باعث آسیب رسیدن به کمر شما شود و دیسک را تحت تاثیر قرار دهد. خم شدن، بلند شدن و یا بلند کردن یک وسیله‌ی سنگین طی یک الگوی تکراری می‌تواند چنین مشکلاتی را برای شما ایجاد کند.
۵. رانندگی دائم
نشستن پشت فرمان ماشین برای مدت طولانی می‌تواند به کمر آسیب زیادی برساند. از طرفی لرزش صندلی که ناشی از موتور ماشین است می‌تواند به ستون فقرات فشار بیشتری وارد کند.
۶. سیگار کشیدن
گفته‌شده‌است که سیگار کشیدن باعث کاهش اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها می‌شود و دیسک نیز شامل این موارد است. هنگامی که اکسیژن کمی به دیسک می‌رسد می‌تواند به سادگی دچار آسیب شود و راحت‌تر تحلیل برود.
چگونگی تشخیص دیسک کمر
برای این که دیسک کمر تشخیص داده‌شود، باید به محض داشتن علائمی که در مطالب بالاتر به آن‌ها اشاره شد، به دکتر ارتوپد مراجعه کنید. در صورتی که درد کمر داشته‌باشید، به خصوص در بخش پایینی کمر و پاها مشکوک به دیسک کمر هستید. سپس دکتر ارتوپد سلامت شما را بررسی می‌کند.
یک تست برای بررسی دیسک کمر وجود دارد که بالا بردن مستقیم پا نامیده می‌شود. معمولا با این تست می‌توان تشخیص داد که شخص مشکل دیسک دارد یا نه. از فرد خواسته می‌شود حینی که دراز کشیده‌است، یک پای خود را بالا ببرد. در صورتی دیسک کمر داشته باشید، با این کار دچار درد می‌شوید، مخصوصا در پای شما احساس درد زیاد خواهد بود.
از دیگر راه‌های تشخیص دیسک کمر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد؛
- MRI
- نوار عضله
- تصویربرداری با اشعه‌ی ایکس
درمان دیسک کمر
برای بیشتر بیماران، بعد از مدتی دیسک کمر بهبود پیدا می‌کند. اما در صورتی که چنین اتفاقی نیفتد، راه‌های درمانی مختلفی برای بهبود علائم دیسک کمر وجود دارد که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم؛
۱. درمان غیرجراحی
درمان ابتدایی برای دیسک کمر از راه غیرجراحی است. تکنیک‌های غیرجراحی شامل موارد زیر هستند؛
استراحت
گاهی وارد آوردن فشار بیش از اندازه به دیسک باعث آسیب دیدن آن می‌شود. در چنین مواردی با استراحت کردن و برداشتن آن فشار می‌توان به بهبودی علائم دیسک کمر کمک کرد.
استفاده از مسکن‌های ضدالتهاب
ناپروکسن و ایبوپروفن می‌توانند به کاهش درد دیسک کمر کمک کنند.
فیزیوتراپی
تمرینات و روش‌هایی که در فیزیوتراپی به کاربرده‌می‌شوند، می‌توانند در بهبودی و تسکین درد دیسک کمر تاثیر بسزایی داشته‌‌باشند.
تزریق استروئید اپی‌دورال
تزریق برخی از داروهای استروئیدی ضدالتهابی در فضای اپی‌دورال می‌تواند تاثیر خوبی در روند بهبودی دیسک کمر بگذارد.
۲. درمان جراحی
تنها درصد خیلی کمی از کسانی که به دیسک کمر مبتلا هستند به درمان جراحی نیاز پیدا می‌کنند. جراحی تنها زمانی توصیه می‌شود که روش‌های غیرجراحی نتیجه نداشته‌باشند و نیاز به روش‌های جراحی باشد. تشخیص این که بهترین روش برای یک بیمار با دیسک کمر کدام است بر عهده‌ی دکتر ارتوپد است.
چگونه از دکتر ارتوپد خوب نوبت اینترنتی بگیرید؟
ساده‌ترین راه برای نوبت گیری از بهترین دکتر ارتوپد، سامانه نوبت دهی اینترنتی پزشکان دکترتو است.
تخصص ارتوپد در دکترتو (doctoreto.com) متشکل از بهترین پزشکان ارتوپد در شهرهای مختلف است.
چه زمانی به متخصص ارتوپد مراجعه کنیم؟
زمانی که با هر کدام از علائم و اختلالات ذکر شده در استخوان‌ها و مفاصل و دیگر بافت‌های اندام حرکتی مواجه شدید، برای درمان و بهبود علائم به بهترین دکتر ارتوپد مراجعه کنید.
