مخراج کاری طلا چیست؟ آشنایی با انواع روش‌های آن
به عمل نشاندن سنگ یا نگین بر روی اشیاء گران قیمت، ظروف، زیورآلات و همینطور جواهرات زینتی مخراج کاری یا مرصع کاری گفته می‌شود.
در یک تعریف دیگر می‌توان گفت که مخراج کاری که یکی از مراحل ساخت طلا و جواهرات می‌باشد فرآیند بسیار حساسی است که طی آن جواهر ساز سنگ‌ها را بروی طلا و سایر فلزات قیمتی متصل کرده و به روی پایه ی مخصوصی که طراحی شده است قرار می‌دهند البته شایان ذکر است که قرار دادن این سنگ‌های قیمتی به روی پایههایی که با تخصص لازم طراحی شده‌اند، نیاز مند دقت بسیار بالا می‌باشد تا در نهایت یک جواهر بسیار زیبا و ظریف داشته باشید. در ادامه این مقاله به انواع مخراج کاری میپردازیم با ما همراه باشید.
مخراج کاری یا نگین کاری چیست؟
از آنجایی که از گذشته تا به امروز استفاده از فلزات گران بها و همینطور سنگ‌های قیمتی برای ساخت طلا و جواهرات رایج بوده است، به مروز زمان انسان‌ها با کشف کردن انواع سنگ و فلزاتی نظیر اوپال، مروارید، یاقوت، عقیق، فیروزه، لعل، الماس و سنگ آمیتیست شروع به ساختن وسایل و جواهرات زینتی کردند و برای وصل کردن این سنگ‌ها به روی فلزات همانطور که در متن بالا به آن اشاره کردیم به فرآیندی به نام مخراج کاری نیاز است که نام دیگر آن نگین کاری و یا جواهرنشانی است لازم به ذکر است مخراج کاری انواع مختلفی دارد که وابسته به نوع سنگ می‌باشد.
انواع پایه‌ها در مخراج کاری
پایه خوشه‌ای(Cluster)
در پایه خوشه ای به گونه ای طراحی شده است که سنگ‌ها در آن در سطح‌های مختلف و با اختلاف ارتفاع بر روی پایه قرار می‌گیرند که این جواهرات به صورت فرضی به شکل گل روی پایه‌ها نصب می‌شوند. پایه‌ی Cluster به دو صورت فشرده و یا باز با جواهرات ریز انجام می‌شود.
پایه بالرین (Ballerina)
سنگ‌هایی که به شکل مخروطی هستند به دور یک مرکز فرضی چیده می‌شوند یه همین دلیل است ک به این روش بالرین می‌گویند. محل قرار گیری سنگ‌ها در پایه Ballerina می‌بایست دارای عمق کافی بوده تا جواهر به خوبی به روی پایه‌ها قرار گرفته و محافظت شود، البته انتخاب شیوه مخراجکاری وابسته به طرح و سفارش دارد. در واقع این طرح مخروطی تداعی کننده دامن بالرین‌ها می‌باشد.
پایه مهره ای (Bead)
به پایههایی که در آن جواهرات با فاصله از یکدیگر قرار گرفته باشند پایه‌ی مهره‌ای می‌گویند، نگین‌هایی که در این روش مورد استفاده قرار می‌گیرند بزرگتر و برجسته‌تر هستند.
پایه کانالی (Channel)
برای جواهراتی که تراش گرد از پایه‌ی نوع کانالی استفاده می‌شود. زیرا لبه‌های نگین در معرض آسیب و سایش قرار نمی‌گیرد. همانطور که میدانید برای نصب و قرار دادن نگین‌ها روی جواهرات به نوع پایه وابسته است، این مزیت در جواهرات گرانبهایی مانند الماس بسیار مهم و ضروری است.
پایه سنگفرشی (Pave)
قرار دادن و نصب سنگ‌های ریز به روی فلزات از سخت ترین روش‌های مخراجکاری است که تنها مخراجکاران حرفه ای از عهده این کار برمی آیند. در روش پایه‌های سنگفرشی جواهرات هم‌اندازه با نظم هندسی خاصی و به صورت موزاییکی بر روی پایه‌ی Pave قرار می‌گیرند، این روش که سخت ترین روش مخراج کاری است نیاز به توانایی و دقت بسیار بالایی دارد که در آخر زیبایی و کیفیت جواهر وابسته قرار گیری سنگ‌های ریز به روی فلزات است.
پایه چنگه ای (prong)
برای قرار دادن انواع جواهرات تک نگین از پایه چنگه ای استفاده می‌شود. از آنجایی که وظیفه پایه نگهدارنده حفظ نگین است بنابراین همه طرح‌های پایه باید بتوانند نگین جواهر را به خوبی نگهدارند و در طرح prong تمرکز اصلی بیشتر به روی جواهر می‌باشد و فلز گران قیمتی که در حاشیه قرار دارد وظیفه ی نگهداری از جواهر را دارد این روش در مقایسه با سایر روش‌های مخراجکاری راحت تر است، البته در پایه ی چنگه ای دو نوع وجود که دارد که شامل ای وی (V) شکل و اشتراکی می‌باشد.
پایه دیواره ای یا حفره ای (Bezel )
پایه دیواره ای به صورتی است که کل اطراف جواهر را پوشش می‌دهد.در ساخت جواهرآلات فانتزی استفاده از پایه حفره ای گزینه ی بسیار مناسبی است. نگین جواهر در برخی موارد از این نوع پایه به صورت نیمه پوشانده می‌شود که زیبایی کار را بیشتر می‌کند.
پایه تراز (Flush )
در این پایه نگین‌ها به گونه ای قرار می‌گیرند که با سطح پایه هم‌تراز هستند و تنها سطح خارجی و قسمت بالایی نگین مشخص است البته در این نوع پایه که بسیار محبوب است در بین مردم کاملا عکس اصل ارتباط الماس با نور می‌باشد.
ابزارهای مورد استفاده درمخراج‌کاری چیست؟
- مشته
- قلم‌های مخراج کاری
- انگلا
- فیسقول
- دسته قلم
- باسمه
- لاک
- موم چوب
- گیره پیچ
- پنس
- لوپ / ذره بین
- سنگ سو
- سنگ جلا
- چاپله
- قلم ریش
- ماردلا
- گوارسه غلطان
روش‌های سوار کردن سنگ‌های ریز چیست؟
- قلم خور
یکی از سخت ترین و زیباترین روش‌های سوار کردن سنگ به روی طلا روش قلم خوار است. که در این روش ریز‌ترین جواهرات را بر روی طلا قرار می‌دهند مراحل انجام سبک به شرح زیر است که مخراج کار به روی سنگ اجرا می‌کند:
سوراخ کردن، قلم‌زنی، ایجاد گوارسه، نشاندن سنگ جاگذاری گوارسه
- چنگی
کلمه چنگی در مخراج کاری مخفف کلمه‌ی چنگک می‌باشد، در این روش از نگین کاری از چنگ و یا چنگک برای قرار دادن و نشاندن سنگ روی جواهر استفاده می‌کنند روش چنگی با توجه به ظاهری که دارند کاربردهای گوناگونی دارند که از انواع آن می‌توان به چنگ سمه‌ای، ناودانی و چنگ مفتولی اشاره نمود و برای نصب کردن جواهرت به روی سنگ‌ها می‌توان از سبک‌های متعددی نظیر چنگ‌های ساده، چنگ‌های سولیتری، چنگ‌های خیاره‌ای یا تنیسی، چنگ‌های مشترک استفاده کرد.
- ریلی
مخراج کار در این روش در ابتدا با استفاده از ابزارهای خاصی دو شیار قرینه در این دو دیوار ایجاد می‌کند، و سنگ‌ها را درون ریل‌ها قرار می‌دهد و در آخر ریل‌ها را به سمت سنگ‌ها محکم می‌کند در واقع در روش ریلی جواهر را در بین دو دیوار فلزی قرار می گیرد. با توج به نوع سنگ، آن را به صورا کشویی و یا ریلی مخراج کار سنگ‌ها را روی فلزات قرار می‌دهد.
- کاسه ای
ساده ترین روش در قرار دادن سنگ‌ها، روش کاسه ای است که در روش مخراج کار سنگ‌ها را به گونه ای قرار می‌دهد که کوچک ترین اثری از روش قرار گیری باقی نمی ماند، روش کاسه ای نیز مثل سایر روش‌های نصب سنگ‌ها در انواع مختلفی با توجه به نوع سنگ مورد استفاده قرار می‌گیرد که از رایج ترین این روش‌ها می‌توان گوله‌ای، فیسقولی، دورکوب و کاسه‌ای نیشی را فهرست کرد.
- صورت دیواره ای
در روش صورت دایره ای از سنگ‌های درشت استفاده می‌شود که به صورت تکی مخراجکاری می‌شوند که این روش قدیمی ترین روش قرار گیری سنگ می‌باشد و به گونه ای طراحی شده و مخراج کاری می‌شود که دیواری دور سنگ قرار دارد که مانع از خارج سنگ می‌شود.
درآمد مخراج کاری
برای آموزش طراحی جواهرات و همینطور طلا از دو روش دستی و طراحی با نرم‌افزار‌های مخصوص کامپیوتری امکان پذیر می‌باشد که انتخاب کردن هر یک از این روش‌ها بستگی به سلیقه ی فرد دارد، برای پاسخ به سوال درآمد مخراج کاری چقدر است؟ باید بگوییم که در آمد مخراج کاری و طراحی جواهر به طور کل بستگی نوع سلیقه و خلاقیت فرد دارد، این نکته را در نظر بگیرید که اگر مخراج کاری طرحی را بروی جواهرات اجرا کند که در بازار کمتر پیدا می‌شود طبیعتا طرفداران خاص خود راپیدا خواهد کرد. جهت اطلاعات بیشتر در مورد ثبت نام در کلاس‌های آموزش طلا سازی آموزشگاه طلافنون کلیک کنید.
