روش‌های خمکاری ورق + نکات اجرایی
خمکاری ورق، فرایندی است که در آن فولاد را به فرم و شکل دلخواه در می‌آورند، بدون اینکه ضخامت ورق تغییری کند. این کار امری ضروری در صنایع مختلف مانند ساختمان‌سازی، خودروسازی و غیره است که باید به شکلی دقیق و اصولی صورت گیرد. با توجه به این موضوع، روش‌های مختلفی برای خمکاری ابدا شده که هر کدام ویژگی‌ها و مزایا و معایب خاص خود را دارند.
انواع روش‌های خمکاری به همراه نکات اجرایی، موضوعی است که در ادامه این نوشته قصد داریم به شکل کامل بررس کنیم؛ تا انتها همراه ما باشید.
خمکاری ورق چیست و چه هدفی دارد؟
در فرایند خمکاری ورق، باید مقدار مشخصی نیرو به ورق وارد شود تا فولاد به شکل دلخواه در بیاید. این فرایند را می‌توان از طریق دستگاه‌های تمام یا نیمه اتوماتیک انجام داد و همچنین روش‌های مختلفی نیز برای آن وجود دارند. در فرایند خمکاری، نه حجم فولاد تغییری می‌کند و نه ضخامت آن و تنها هدف از این فرایند، تغییر شکل فولاد و ایجاد فرم دلخواه در آن است.
اگر کمی به زوایای فولاد به کار رفته در اتومبیل خود دقت کنید، خواهید دید که در برخی قسمت‌ها، ساختار ورق یک‌پارچه است و هیچ جوشی وجود ندارد اما خود ورق یک شکل خاص دارد و این شرایط دقیقا به لطف فرایند خمکاری امکان‌پذیر شده است.
انواع روش‌های خمکاری
برای انتخاب روش خمکاری ورق، در نظر داشتن دو موضوع بسیار مهم است؛ یکی نوع ورق و ضخامت آن و دیگری کاربرد و شکل و فرمی که قصد داریم به ورق بدهیم. بدیهی است که هر روش علاوه بر مزایای خود، محدودیت‌ها و معایبی هم دارد و نمی‌توان هر نوع ورقی را با هر روشی به هر شکل و فرمی که قصد داریم در بیاوریم.
زمانی که قیمت ورق آهنی پایین‌تر باشد، قطعا ضخامت آن هم کم‌تر است و در این شرایط می‌توان ورق را به سادگی فرم داد اما ورق‌هایی با ضخامت بیشتر نیاز به گرم شدن دارند و کار را قدری سخت‌تر می‌کنند. در ادامه برخی از رایج‌ترین روش‌های خمکاری ورق بررسی شده‌اند.
خمکاری U
همانطور که از نام خمکاری U پیدا است، در این نوع خمکاری قصد داریم ورق را به شکل حرف U در بیاوریم. برای اینکار ابتدا قالبی بر روی ورق قرار گرفته و فشار از پانچ خمش به قسمت میانی آن وارد می‌شود و این کار تا زمانی ادامه پیدا می‌کند که ورق شکل قالب را به خود بگیرد.
خمش پایین
خمش پایین که به خمکاری V هم معروف است، روشی است که در آن ضربه از سمت پایین به ورق وارد می‌شود. این فرایند در قسمت مرکزی ورق انجام می‌شود که در انتها باعث ایجاد یک فرم V شکل در ورق، البته با زاویه دلخواه می‌شود.
خمکاری سکه ای
روش خمکاری سکه‌ای روشی خلاقانه برای خمکاری ورق است که در آن ورق فولادی با استفاده از قالب و پانچ، به شکل خاصی مورد خمکاری قرار می‌گیرد. این روش خمکاری دقیقا از وسط ورق صورت می‌گیرد به صورتی‌که دو طرف ورق کاملا یکسان خواهند بود که دلیل نام‌گذاری این روش به عنوان خمکاری سکه‌ای نیز دقیقا همین شرایط است.
خمش هوا
در این روش خم کاری که خیلی هم دقیق نیست و برای مصارف حساس به کار گرفته نمی‌شود، ورق فولادی را بین دو نقطه قرار داده و فشار بدون لمس کامل قطعه، از طریق پانچ مخصوص وارد می‌شود.
خمکاری رول
در این روش خمکاری، ورق با استفاده از پانچ‌های لوله‌ای یا مخروطی خم می‌شود و از همین رو به آن خمکاری رول می‌گویند. یکی از مزایای این روش بالا بودن شعاع محل خمش است که اجازه خمکاری چند مقطع فولادی به شکل همزمان را می‌دهد.
خمکاری مرحله‌ای
خمکاری میله‌ای در واقع همان روش V است که با دقت بیشتری در چند مرحله صورت می‌گیرد. در این روش خمکاری ورق، میزان خمش بر اساس تعداد گام‌ها و مراحل خمش و شعاع زاویه نهایی تعیین می‌شود که برای مصارف حساس و دقیق کاربرد دارد.
خمکاری چرخشی
خمکاری چرخشی روشی است که با استفاده از دستگاه‌های تمام اتوماتیک صورت می‌گیرد. این روش نیز بسیار دقیق است و در آن کوچک‌ترین خراش یا له‌شدگی‌ای بر روی فولاد ایجاد می‌شود.
خمکاری لبه
یکی از مهم‌ترین نیاز‌ها در خمکاری ورق فولادی، خم کردن لبه‌های ورق است که با استفاده از روش خمکاری لبه صورت می‌گیرد. این خمکاری به این صورت است که ابتدا ورق بر روی قالب‌های خاصی قرار گرفته و سپس از طریق پانچ، لبه‌ها به اندازه دلخواه خم می‌شوند.
نکات مهم در اجرای خمکاری ورق
اگر نگاهی به قیمت ورق شیروانی ساده یا رنگی و هر نوع دیگری از ورق‌های فولادی بیندازید، می‌فهمید که این ورق‌ها ارزان نیستند و برای اینکه بتوان بهترین بهره را از آنها برد، باید نکات زیادی را در خمکاری ورق رعایت کنید. در ادامه برخی از این نکات را بررسی کرده‌ایم.
- برای طراحی سنبه، عرض سنبه باید از محصول فولادی بیشتر باشد
- شعاع و زاویه خمش بیشتر، احتمال برگشت‌پذیری را بالا خواهد برد
- برای ایجاد حفره در بدنه ورق، باید فاصله استانداردی بین محل خم و حفره وجود داشته باشد تا قطر و شکل ورق تغییر نکند
- اگر ماده اولیه ترد باشد، امکان بازگشت فنری بیشتر خواهد بود؛ چرا که در این مواد تنش نهایی و تسلیم به هم نزدیک بوده و پهنای باند الاستیک نیز بیشتر است.
انواع ماشین‌های خمکاری
آخرین موضوعی که شاید در فرایند خمکاری ورق برای شما جالب باشد، ماشین‌های خمکاری هستند که همانطور که در ابتدا گفته شد، انواع مختلفی از این ماشین‌ها با عملکرد‌های مختلف وجود دارند. رایج‌ترین ماشین‌های خمکاری ورق عبارت‌اند از:
- ماشین خمکاری برقی
- ماشین خمکاری دستی
- ماشین خمکاری ستونی
- ماشین خمکاری هیدرولیکی
اینکه از کدام دستگاه برای خمکاری استفاده کنیم، کاملا بسته به نیاز‌ها و انتظارات ما از فرایند خمکاری و همچنین کاربری ورق است.
کلام آخر
ورق‌های فولادی از کاربردی‌ترین مقاطع فلزی در انواع صنایع مختلف هستند اما باید بدانید که این مقاطع بدون فرم‌دهی عملا هیچ کاربردی ندارند. برای اینکه بتوان از این ورق‌ها در مصارف مختلف استفاده کرد، باید با استفاده از فرایند‌های خمکاری مختلف از طریق دستگاه‌های مربوطه، این ورق‌ها را به درستی شکل‌دهی کرد که به این فرایند خمکاری ورق می‌گویند.
البته تمام ماجرا به خمکاری وابسته نیست و برای اینکه یک قطعه با کیفیت و مناسب داشته باشید که به فرایند خمکاری هم خوب واکنش نشان بدهد، باید از ورق‌های فولادی با کیفیت و مناسب استفاده کنید.
اگر قصد خرید چنین محصولاتی را دارید، می‌توانید از خدمات فروش ویژه مجموعه بازرگانی آیرومارت استفاده کنید. تمامی محصولات آیرومارت به صورت مستقیم از معتبر‌ترین تولید کنندگان کشور تامین شده و با خدماتی نظیر قیمت رقابتی و مشاوره رایگان فعالان صنعت آهن به مشتریان ارائه می‌شوند.
برای خرید، کسب اطلاعات بیشتر و بررسی قیمت ورق شیروانی رنگی و هر مقطع فولادی دیگری، می‌توانید از طریق سایت آیرومارت به آدرس www.iromart.com مراجعه کنید و یا با شماره تلفن ۰۲۱۴۵۳۰۶ تماس بگیرید.
